SEBELUM PENJAJAHAN BELANDA

• Terdiri daripada beberapa kerajaan yang berasingan (i.e.Kerajaan Bantam, Kerajaan Mataram)
• Setiap kerajaan diperintah raja dan dibantu golongan pembesar.
• Pentadbiran tempatan diketuai bhupati (pembesar daerah)

DI BAWAH PENJAJAHAN BELANDA

• Pentadbiran dibahagi kepada pentadbiran pusat dan pentadbiran tempatan
• Pentadbiran pusat diketuai Gabenor Jeneral
• Pentadbiran tempatan diketuai pembesar tempatan tetapi diawasi pegawai Belanda
• Dewan Tempatan ditubuhkan untuk menasihati pentadbiran Belanda tetapi tiada kuasa perundangan
• Majlis Rakyat (Volksraad) ditubuhkan Belanda dan dianggap sebagai langkah untuk menyediakan kemerdekaan

CETUSNYA GERAKAN NASIONALISME (TAHAP AWAL)

• Nationalism awal menekankan soal pendidikan
• Raden Adjeng Kartini berusaha memajukan pendidikan untuk wanita.
  • Menerbitkan novel mendedahkan penindasan Belanda (i.e. ‘Habis Gelap Terbitlah Terang’ dan ‘Penulisan Seorang Puteri Jawa’)
  • Pertubuhan Islam (Muhammadiyah) ditubuhkan
    • Bertujuan menyebarkan ajaran Islam dan menentang sekularisme Barat dan agama Kristian
    • Giat mendirikan sekolah, klinik dan masjid

PERKEMBANGAN GERAKAN NASIONALISME (TAHAP KEDUA)

• Nasionalisme tahap kedua bersifat lebih radikal
• Kemunculan pertubuhan seperti Sarekat Islam, Parti Komunis Indonesia dan Parti Nasionalis Indonesia (tujuan utama untuk menuntut kemerdekaan)
• Parti Nasionalis Indonesia yang dipimpin Soekarno kuat mempengaruhi rakyat dan telah diharamkan oleh Belanda
  • Soekarno dipenjarakan Belanda pada tahun 1929 - 1931
  • Dibuang negeri ke Flores (Indonesia) 1934

Soalan

1. Bagaimanakah kedudukan pembesar tempatan di zaman pemerintahan Belanda?
2. Apakah tujuan Majlis Rakyat atau Volksraad ditubuhkan?
3. Apakah yang diperjuangkan oleh Raden Adjeng Kartini?
4. Apakah matlamat perjuangan pertubuhan Muhammadiyah?
5. Sebutkan pertubuhan-pertubuhan radikal yang ingin menuntut kemerdekaan.

1. Pembesar tempatan kehilangan kuasa mentadbir kerana pentadbirannya diawasi oleh pegawai Belanda.
   
2. Majlis Rakyat (Volksraad) ditubuhkan oleh Belanda yang dianggap sebagai langkah untuk menyediakan kemerdekaan.
   
3. Memajukan pendidikan untuk kaum wanita.
   
4. Menyebarkan ajaran Islam sebenar dan menghindar ancaman sekularisme Barat dan agama Kristian.
   
5. Sarekat Islam, Parti Komunis Indonesia dan Parti Nasionalis Indonesia